De gedachte aan een woningbrand is voor iedereen beangstigend, maar de angst is vaak groter voor mensen die in appartementen, flatgebouwen en slaapzalen wonen. Woongebouwen met meerdere wooneenheden kunnen unieke brandveiligheidsrisico's opleveren. Met veel buren die dicht op elkaar wonen, potentieel verwarrende evacuatieroutes uit het gebouw, en beheersmaatschappijen die onder druk staan om de veiligheid van de huurders af te wegen tegen een lijst van concurrerende prioriteiten, vermijden veel flatbewoners helemaal aan brandgevaar te denken.
Als je echter in een appartement woont, kan inzicht in de risico's en het maken van een brandpreventieplan je leven redden. De meeste flatbranden worden veroorzaakt door gemakkelijk te vermijden menselijke fouten en zijn dus vaak te voorkomen. Een beetje voorbereiding kan voorkomen dat een klein ongelukje een grote tragedie wordt. Hier is wat je moet weten om flatbranden te voorkomen, te bestrijden, en eraan te ontsnappen.
Wat veroorzaakt flatbranden?
Net als andere woningbranden ontstaan branden in appartementen meestal door alledaagse activiteiten. De autoriteiten meldden dat de helft van de woningbranden in de afgelopen jaren veroorzaakt werden door ongevallen in verband met koken. De op een na meest voorkomende oorzaak betrof verwarmingsongelukjes, hoewel elektrische storingen of defecten aan apparatuur, brandende kaarsen en roken ook vaak als oorzaken werden genoemd.
Hoe kun je branden voorkomen?
Huurders hebben controle over veel potentiële risico's in hun appartementen.
Koken
Laat het fornuis nooit onbeheerd achter bij het bereiden van voedsel, en zorg ervoor dat je branders en apparaten uitzet zodra de voedselbereiding klaar is. Wees vooral voorzichtig bij het koken of bakken met olie of vet, en houd kleding en andere brandbare materialen altijd uit de buurt van vlammen.
Verwarming
Laat minstens een meter ruimte vrij rond kachels. Houtkachels en open haarden zijn minder gebruikelijk in flatgebouwen, maar als je er toch een gebruikt, zorg er dan voor dat je ze goed schoonmaakt en onderhoudt. Dit houdt ook in dat je moet controleren of de schoorstenen van het gebouw regelmatig door een vakman worden onderhouden. Zorg ervoor dat as afgekoeld is voor je het weggooit en doe het niet in brandbare containers (bv. papieren zakken, plastic containers).
Kaarsen gebruiken
Wees waakzaam bij het gebruik van kaarsen in je appartement. Laat nooit een open vlam onbeheerd achter en zorg ervoor dat je kaarsen ver van gordijnen en andere brandbare voorwerpen plaatst. Doof kaarsen voor je de kamer verlaat of gaat slapen. (En controleer je huurcontract, want sommige gebouwen staan helemaal geen open vuur toe).
Roken
Het is het veiligst om gewoon niet te roken in je appartement; volgens het Rode Kruis zijn "rookwaren de belangrijkste oorzaak van residentiële branddoden". Maar als je toch moet roken, doe dat dan nooit in bed. Doof sigaretten, sigaren, enzovoort, altijd volledig uit voor je ze veilig weggooit. Bewaar lucifers en aanstekers op een plaats waar kinderen er niet bij kunnen. (Dit geldt ook voor niet-rokers, want keukenlucifers en kaarsaanstekers zijn in veel huizen gebruikelijke hulpmiddelen).
Meubels en toestellen
De materialen van gestoffeerde meubelen zijn nu weliswaar veiliger dan vroeger, maar kunnen nog steeds snel ontbranden en giftige dampen afgeven. Let er vooral op kaarsen, warmtebronnen en actieve rokers ver van gestoffeerde stoelen en sofa's te houden.
Elektrische storingen waren goed voor ongeveer zes procent van de branden in woongebouwen,. Controleer elektrische snoeren en vervang ze als ze beschadigd zijn, en gebruik toestellen zoals voorgeschreven.
Rookmelders
Zorgen dat ze werkende rookmelders hebben is een eenvoudige zaak die flatbewoners kunnen doen om zich te beschermen. Controleer of je appartement een rookmelder heeft in elke kamer waarin mensen slapen en buiten elke slaapruimte. Duw eens per maand op de testknop om te controleren of het alarm werkt. Als je rookmelder een nieuwe batterij nodig heeft die je niet kunt vervangen of slecht werkt, vraag je huisbaas of huismeester er zo snel mogelijk voor te zorgen. Rookmelders ouder dan 10 jaar moeten vervangen worden, net als batterijen ouder dan zes maanden.
Leestip: Rookmelders NEN 2555 VvE
Brandblussers
Een andere manier om voorbereid te blijven is een brandblusser bij de hand te houden om kleine brandjes te stoppen voor ze zich uitbreiden. Of je appartement nu met een brandblusser geleverd werd of dat je er zelf een gekocht hebt, controleer of hij nog up-to-date is en goed werkt. Je brandblusser moet misschien opgeladen worden, vooral als hij gebruikt is.
Tip: brandveiligheid vve
Wees je bewust van de veiligheid van gebouwen
Hoewel je geen controle hebt over wat anderen in hun appartementen doen, kun je wel uitkijken naar brandgevaar in de gangen en gemeenschappelijke ruimtes van je gebouw. Verwittig de gebouwleiding als je iets ziet dat er gevaarlijk uitziet, zoals rookmelders die willekeurig piepen of oude of ontbrekende brandblussers. Vermijd het opensteken van trappendeuren, want gesloten deuren zijn bedoeld om de verspreiding van vuur te vertragen. En rommel gedeelde ruimten niet vol met voorwerpen die iemand de weg kunnen versperren – vooral 's nachts.
Als je op jacht bent naar een nieuw appartement, controleer dan de potentiële eenheid en het gebouw als geheel op werkende rookmelders en brandblussers, en breng eventuele brandveiligheidsproblemen ter sprake voor je het huurcontract tekent.
Zorg voor een vluchtplan
Het maken van een vluchtplan is een essentieel aspect van brandparaatheid dat je kan helpen voorkomen dat je op het moment zelf in paniek raakt. Bepaal de routes uit je gebouw, en als je met anderen samenwoont, stel dan een ontmoetingsplaats buiten vast. Houd je eigen brandoefeningen, overdag en 's nachts. Als je huisdieren hebt, of als er andere factoren zijn die je ontsnapping zouden beïnvloeden, bedenk dan hoe je daarmee om zult gaan. Weet of je gebouw als brandveilig beschouwd wordt. Als dat zo is, kan je geadviseerd worden in je appartement te blijven als er elders in het gebouw brand uitbreekt.